Tradycje ogrodów dalekowschodnich sięgają do najdawniejszych czasów. Już kilkaset lat przed naszą erą w Chinach istniały założenia ogrodowe, ukształtowane w formie ściśle powiązanej z otaczającą je przyrodą. Ogromny wpływ na ich rozwój miała filozofia taoistyczna, która dąży do zespolenia człowieka z naturą – ogród był medium, które miało ten proces ułatwić. Szczególną rolę w ogrodach przypisywano wodzie i górom, jako najbardziej fascynującym przejawom siły natury.
Historia chińskich ogrodów w pigułce
Ogrody chińskie były pierwotnie zakładane wokół pałaców cesarskich – szacuje się że pierwsze z nich powstały ok. 200 r. p.n.e. Chińskie ogrody zostały ukształtowane głównie przez wpływ taoizmu. Bardzo duże znaczenie w ich rozwoju miała taoistyczna filozofia przyrody mówiąca o zespoleniu człowieka z naturą. Taoizm przyjmował układ dualistyczny, który mówi o wartościach sprzecznych ale wzajemnie uwarunkowanych, także w przyrodzie. Ten właśnie motyw często ujawnia się w ogrodach chińskich, pod rozmaitymi postaciami.
Jak zaprojektować ogród w stylu chińskim?
W aranżacji ogrodu w stylu chińskim duże znaczenie ma symbolika poszczególnych elementów. Najważniejszym z nich, a jednocześnie najbardziej charakterystycznym jest skała w rozmaitej postaci – od kamieni, głazów, przez groty aż po wzgórza i góry. Dlatego projektując ogród w stylu dalekowschodnim elementy kamienne są nieodzowne. Drugim co do istotności elementem ogrodu orientalnego jest woda. Ma ona znaczenie zarówno symboliczne jak i praktyczne. Zarówno naturalne jak i kształtowane elementy wodne jak fontanny ogrodowe, wzbogacają obraz plastyczny ogrodu, nadając mu jednocześnie orientalny charakter. Wyjątkowo adekwatne do stylu dalekowschodniego są fontanny ścienne oraz proste, symetryczne fontanny kaskadowe. Trafionym elementem kompozycji może być również źródełko wypływające wprost z kamienia.
Elementem dopełniającym styl chiński są wąskie i kręte ścieżki, umiejscowione swobodnie – tak, aby przechadzając się po nich podziwiać najpiękniejsze elementy ogrodu. Niezwykle ważne w ogrodzie w stylu chińskim jest wyznaczenie miejsca do kontemplacji. Może być to osobny pawilon lub altana – ważne, aby było częściowo osłonięte i harmonizujące z otoczeniem.
Jeśli chodzi o roślinność w ogrodach chińskich, ma ona zarówno znaczenie symboliczne jak i wizualne. Najbardziej charakterystyczne są drzewa kwitnące: magnolia, wiśnia, śliwa, a wśród krzewów – peonia, róża i jaśmin. Pośród nich, zgodnie z filozofią, sadzi się drzewa ciemnozielone – jałowce, sosny i cedry. W ten sposób utrzymywana jest równowaga i harmonia, również kolorystyczna. Typowym drzewem odnoszącym się do stylu chińskiego jest wierzba, sadzona zwykle w pobliżu zbiornika wodnego. Symboliczne znaczenie mają nie tylko pojedyncze rośliny, ale ich skupiska – na przykład sosna, śliwka i bambus tworzą „trzech przyjaciół zimy”. Z kwiatów wyjątkowo ceniony jest lotos indyjski – roślina o niezwykle intensywnym zapachu – hodowany w zbiornikach wodnych. Poza nimi charakterystyczne dla ogrodów chińskich są chryzantemy – stawiane w donicach na tarasach, w pobliżu altan i werand.
Ważne jest to, by cały ogród zaprojektować harmonijnie, zgodnie z zasadą Yin i Yang – kontrastowo, np. usadzić sosnę koło peonii, a kamienie skojarzyć z wodą – tę rolę świetnie odegrają fontanny ogrodowe.